System kaucyjny vs gastronomia. Czego spodziewać się po 1 października 2025r.?

System kaucyjny vs gastronomia. Czego spodziewać się po 1 października 2025 r.? 

1 października 2025 roku w Polsce zaczyna obowiązywać system kaucyjny. To nic innego jak sprzedaż napojów w butelkach i puszkach, do których trzeba będzie doliczyć kaucję, a potem umożliwić jej zwrot klientowi. To w takim dużym uproszczeniu. Niby proste, ale nie do końca. Dla firm z branży gastronomicznej i handlowej to konkretne wyzwanie. 

 

Prowadzisz restaurację, catering, food trucka lub sprzedajesz napoje w butelkach i puszkach – siądź wygodnie i przeczytaj tego bloga. Ten tekst jest dla Ciebie. 
Nie będziemy rozpisywać się tu o ekologii. Mówimy konkretnie o pieniądzach, obowiązkach i logistyce, która Cię czeka. 

 

Czy musisz zapłacić kaucję za wodę 0,5l, którą piją Twoi pracownicy? 

 

Co z butelkami po lemoniadzie nalewanej na miejscu? 

 

Czy musisz przyjmować puste opakowania? 

 

Wszystko wyjaśniamy – konkretnie, po ludzku, z myślą o ludziach gastronomii. Bez prawniczego bełkotu, bez ściemy. 

 

 Co to w ogóle jest ten system kaucyjny? 

W bardzo dużym skrócie - kupujesz gdzieś napój, płacisz kaucje, wypijasz napój, oddajesz butelkę, dostajesz kasę z powrotem. Tyle. 

 

Kaucja to po prostu dodatkowa opłata, która doliczana jest do ceny napoju w plastikowej butelce, puszce lub butelce szklanej wielokrotnego użytku. 
Żeby była jasność- to nie jest podatek. Kasa nie trafia do budżetu państwa. To pieniądze, które krążą i mają wrócić do klienta, jeśli odda puste opakowanie w tzw. punkcie zbiórki. 

 

Teraz najważniejsze! Pamiętaj, że to nie klient ma ogarnąć, jak to działa. To Ty jako sprzedawca lub wprowadzający musisz zrobić to za niego. 
Ty musisz pobrać kaucję, jeśli jesteś wprowadzającym- odpowiednio oznaczyć produkt, rozliczyć się z systemem i (jeśli jesteś zobligowany) przyjąć zwrot opakowań. 

 

System kaucyjny to nie opcja - to obowiązek, który dotyczy firm sprzedających napoje w opakowaniach objętych nowymi przepisami i to od 1 października 2025 r. 

 

 Jakie opakowania będą objęte kaucją? 

 

To nie jest tak, że za wszystko, co ma nakrętkę albo kapsel, trzeba będzie płacić kaucję.

 
Ustawodawca wybrał bardzo konkretną grupę opakowań na napoje, które będą podlegać pod nowe przepisy.  

Oto lista: 

  • Plastikowe butelki jednorazowe – do 3 litrów, 

  • Puszki metalowe – do 1 litra, 

  • Szklane butelki wielokrotnego użytku – do 1,5 litra. 

 

Ale uwaga - nie liczy się tylko opakowanie, ale też to, co jest w środku. Kaucja dotyczy tylko opakowań z napojami takimi jak: 

  • woda, 

  • napoje gazowane (niegazowane też), 

  • soki, 

  • nektary, 

  • izotoniki, 

  • energetyki, 

  • i inne wynalazki – jeśli są pite na zimno. 

 A czego kaucja nie dotyczy? 

 

  • Kartonów (np. Tetra Pak) – jeszcze nie teraz, 

  • Butelki na mleko i napoje mleczne (np. maślanka, kefir, jogurt pitny, ayran) – są z tego wyłączone, 

  • Butelki na sos sojowy, olej, syropy, zupy – czyli to, co nie jest według przepisów „napojem”, 

  • Tradycyjna buteleczka do sushi (ta w kształcie rybki również) może spać spokojnie. Kaucji nikt z niej nie będzie ściągać. 

Ile wynosi kaucja? I co z VAT-em? 

 

Wysokość kaucji za jedno opakowanie: 

Rodzaj opakowania Kaucja
Plastikowa butelka jednorazowa (do 3 l) 0,50 zł
Puszka metalowa (do 1 l) 0,50 zł
Butelka szklana wielokrotnego użytku (do 1,5 l) 1,00 zł
 
 

Kaucja jest doliczana do ceny napoju i zwracana klientowi, jeśli ten odda puste opakowanie w dowolnym punkcie zbiórki (bez paragonu, wystarczy oznaczenie)

 

A co z Vat-em?

Zgodnie z interpretacją Ministerstwa Finansów i potwierdzeniem na stronie gov.pl: 

„Kaucja nie podlega VAT, jeśli podlega zwrotowi i zostanie oddana klientowi.” 

Reasumując: 

  • Jeśli pobierasz kaucję za butelkę/puszkę nie doliczasz do niej VAT-u, 

  • Ale tylko wtedy, gdy faktycznie możesz ją potem klientowi zwrócić. 

 

Uwaga: kaucja musi być ewidencjonowana osobno (np. na paragonie, fakturze) – nie jako część ceny napoju.

 

 Jak wygląda oznaczenie? 

Klient musi wiedzieć, że w momencie kupna danego napoju zapłaci kaucję, ale też może ją odzyskać. Skąd ma o tym wiedzieć? Każde opakowanie objęte systemem kaucyjnym musi mieć odpowiednie oznaczenie.

 

Jak wygląda oznaczenie na opakowaniu? 

 

  1. Słowo „Kaucja” (lub „K”) – czytelnie, w widocznym miejscu, nie gdzieś ukryte lub małym druczkiem. 

  1. Wysokość kaucji – np. „Kaucja: 0,50 zł”. 

  1. Symbol systemu – czyli znak graficzny przekazany przez operatora systemu. 

 

Wszystkie te elementy muszą być na froncie lub czytelnie z boku. Nie możemy bawić się tu w estetów i chować tych oznaczeń pod etykietą czy zakrętką.

 

Jeśli na opakowaniu nie ma oznaczenia :

  • nie możesz sprzedać napoju w ramach systemu kaucyjnego, 

  • klient nie może go zwrócić i nie odzyska kaucji, 

  • Ty zaś narażasz się na kłopoty (kontrola, kary, wstrzymanie obrotu). 

 Każdy operator systemu udostępni wzory, które trzeba w odpowiednim miejscu i formacie nanieść na etykiety lub opakowania.

 

Czy Twoja firma gastro to „wprowadzający napoje”? (czy Ty musisz się tym przejmować) 

 

To jedno z tych pytań, które początkowo budzą strach, brzmią jak z egzaminu na prawko środowiskowe, a w sumie odpowiedź jest całkiem prosta – to zależy, co robisz z napojami. 

 Zgodnie z Art. 8 pkt 21a ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (tekst jednolity: Dz.U. 2024 poz. 927):  „wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje” – to przedsiębiorca, który w ramach działalności gospodarczej wprowadza produkty w opakowaniach na napoje, w tym także nieodpłatnie, po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 

 

Teraz coś z życia: 

  - Jeśli rozlewasz napoje samodzielnie do butelek (np. lemoniada, sok, woda) i sprzedajesz je klientowi… 

Tak. Jesteś wprowadzającym i masz obowiązki. 

 

  •  Jeśli kupujesz napoje w butelkach lub puszkach i sprzedajesz je dalej (np. przez catering, z dostawą na wynos, w swoim sklepie firmowym, hurtowni)...

                -> Nie jesteś wprowadzającym – nie produkujesz ani nie importujesz napojów,

                -> Ale jesteś sprzedawcą i musisz pobrać kaucję, na każdym etapie łańcucha – niezależnie, czy Twój klient to użytkownik końcowy, czy inna firma. 

 

  • Jeśli klient wypije napój „na miejscu”, a butelka/puszka zostaje u Ciebie…  

                -> To Ty jesteś użytkownikiem końcowym, a nie klient. Ty płacisz kaucję, ale też Ty możesz ją odzyskać. 

 

  •  Jeśli po prostu kupujesz wodę dla pracowników (np. zgrzewkę wody do biura) - Nie. Nie jesteś wprowadzającym. Nie musisz nic robić. Płacisz kaucję tam, gdzie kupiłeś napój. 

 

Co musisz zrobić jako firma gastronomiczna? 

 

Tu musisz rozróżnić, czy wprowadzasz napoje na rynek, czy tylko sprzedajesz je dalej klientom. 

Jeśli samodzielnie rozlewasz napoje (np. lemoniadę, sok, wodę) do butelek/puszek i je sprzedajesz - jesteś wprowadzającym napoje. 
 
Musisz: 

  • Zgłosić się do operatora systemu kaucyjnego (tu jest LISTA), 

  • Pobierać kaucję od klienta końcowego, 

  • Umieszczać specjalne oznaczenie kaucyjne na opakowaniach, 

  • Rozliczać się z operatorem i raportować w BDO.  

 

Poza tym nie kombinujesz – operator systemu ogarnia całą logistykę.

 

Jeśli kupujesz gotowe napoje u polskich producentów (np. wodę, soki, napoje gazowane) i sprzedajesz je swoim klientom: 

Nie jesteś wprowadzającym, ale tak czy siak musisz pobrać kaucję niezależnie od tego czy Twój klient to użytkownik końcowy, czy nie. 

W praktyce: 

  • Pobierasz kaucję przy sprzedaży napoju w opakowaniu objętym systemem, 

  • Umożliwiasz klientowi zwrot opakowania i zwrot kaucji, ale to akurat zależy od powierzchni Twojego punktu sprzedaży: 

  • Jeśli Twój lokal/sklep ma powyżej 200 m² powierzchni sprzedaży

    • Musisz umożliwić zwrot opakowania i oddać klientowi kaucję.

  • Jeśli Twój lokal/sklep ma poniżej 200 m² powierzchni sprzedaży

    • Nie musisz przyjmować zwrotów plastikowych butelek i puszek.

    • Wyjątek: jeśli sprzedajesz butelki szklane wielokrotnego użytku – wtedy musisz je przyjmować.

 

A co z zakupami online? 

 

Sprzedajesz napoje wyłącznie przez internet? System kaucyjny nadal Cię dotyczy, ale bez zbędnego stresu, ponieważ: 

  • Musisz pobierać kaucję – tak samo jak każdy inny sprzedawca. 

  • Nie musisz prowadzić własnego punktu zbiórki. 

Co grozi za brak działania? 

 

Myślisz, że „to się jakoś rozejdzie” lub „może nikt nie zauważy”? Może Ci się uda, ale niestety – jeśli nie, są realne konsekwencje: 

  • Opłata produktowa 

Brzmi niewinnie i praktycznie bezboleśnie, jednak to kara finansowa za brak udziału w systemie. 
Nie osiągnąłeś wymaganego poziomu zbiórki (np. 77% w 2025 r. lub 90% w 2029 r.)? Płacisz – i to słono. 

  • Kontrole z urzędowe 

Sprawdzone może być wszystko - BDO, rozliczenia, współpraca z operatorem. 

Nie ogarnąłeś? Szykuj się na bolesną decyzję administracyjną. 

  • Zakaz sprzedaży 

Nie jesteś w systemie? Nie oznaczasz opakowań? Nie możesz legalnie sprzedawać napojów w butelkach/puszkach objętych kaucją.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 FAQ – najczęściej zadawane pytania 

Jakie opakowania są objęte kaucją? 
Butelki PET do 3 l, puszki do 1 l, szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 l. 

 

Czy muszę przyjmować puste opakowania w małym lokalu lub kiosku? 
Jeśli Twój lokal ma więcej niż 200 m², tak. Jeśli mniej – możesz, ale nie musisz. 
 

Czy powierzchnia magazynu, toalety czy brudownik też się wliczają do tych 200 m²? 

Nie. Spokojnie, nie chodzi o cały lokal, ani zaplecze czy magazyn. 

Liczy się tylko, w której klient może dokonywać wyboru zakupowego: sala sprzedaży, showroom, miejsce, gdzie faktycznie sprzedajesz napoje. 

Jeśli np. masz 87 m² działu sprzedaży i 188 m² magazynu – to nie musisz przyjmować zwrotów (bo nie przekraczasz 200 m² powierzchni sprzedaży). 

 

Co się stanie z kaucją, której klient nie odbierze? 
Trafi do operatora i zostanie użyta na rozwój systemu. 

 

Po co w ogóle ten system? 
By ograniczyć śmieci z plastiku, poprawić recykling i osiągnąć cele klimatyczne UE. 

 

Jak wygląda oznakowanie opakowań objętych system? 

Na opakowaniach objętych systemem kaucyjnym, pojawią się specjalne oznaczenia. Wzór można znaleźć tu 

 

W jaki sposób mogę odzyskać kaucję? 

Kaucję można odzyskać w punkcie zbiórki. Można to zrobić w każdym sklepie/punkcie handlowym o powierzchni powyżej 200m2. Mniejsze placówki pobierają kaucje, ale nie mają obowiązku zbiórki opakowań.  

 

Czy żeby odzyskać kaucję będę potrzebował paragonu? 
Punkt zbiórki dokona jedynie weryfikacji czy opakowanie objęte jest systemem kaucyjnym. Do zwrotu kaucji nie jest potrzebny paragon lub inny dowód zakupu. 

 

Czy mogę zgnieść butelkę lub puszkę przed zwrotem? 

Lepiej nie. Opakowanie musi być puste i możliwe do zidentyfikowania – nie zniszczone, nie zgniecione, z widocznym oznaczeniem kaucyjnym. 

 

Czy mogę w ramach systemu zwrócić opakowanie zakupione przed 1 października 2025 r.? 

Nie, takie opakowania nie będą przyjmowane do punktów zbiórki. Kaucje można odzyskać tylko za opakowanie, które jest oznaczone piktogramem systemu kaucyjnego.