Let's adjust together to the changes related to SUP from January 1, 2024.
  1. Kto podlega, a kto nie podlega pod SUP?
  2. Co podlega pod SUP - właściwości produktu, sytuacje problemowe?
  3. Opłata konsumencka – dlaczego ja?

11 grudnia 2023 r. opublikowano stawki opłat do ustawy.

  • 0,20 zł/szt. – kubków na napoje, w tym ich pokrywek i wieczek;
  • 0,25 zł/szt. – w przypadku pojemników na żywność gotową do spożycia zdefiniowanych w ustawie

Ministerstwo Finansów nie wie jeszcze czy do tej opłaty doliczany będzie VAT czy nie…

Wprowadzenie obowiązków wynikających z implementacji Dyrektywy SUP do polskiego prawa stanowi wyzwanie z powodu różnorodności produktów obecnych w firmach. Mnogość branż i produktów sprawiła, że proces ten okazał się bardziej złożony niż pierwotnie zakładano. Firmy stanęły przed nie lada zadaniem dostosowania się do nowych przepisów. Od restauracji po sklepy spożywcze, od hoteli po firmy cateringowe – każda branża musi dostosować się do nowych przepisów.

Poza zakresem zmian niezwykle istotny dla każdego przedsiębiorcy jest terminarz, według którego poszczególne zapisy dyrektywy wchodzą w życie.

  • 24 maja 2023 r. – od tego dnia obowiązuje w Polsce unijna dyrektywa Single-Use Plastics. Od tego dnia przedsiębiorcy, którzy wprowadzają do obrotu lub udostępniają produkty jednorazowego użytku wykonane z tworzyw sztucznych, w tym produkty będące opakowaniami, powinni dostosowywać swoją działalność do dyrektywy.
  • 24 sierpnia 2023 r. – ostateczny termin, do którego przedsiębiorcy prowadzący lokal gastronomiczny lub jednostkę handlu detalicznego, którzy dotychczas nie rejestrowali się w BDO, muszą dokonać rejestracji. Przedsiębiorcy, którzy prowadzą gastronomię i są już w rejestrze, muszą złożyć odpowiedni wniosek aktualizacyjny.
  • 1 stycznia 2024 r. – od tego dnia przedsiębiorcy, którzy prowadzą punkty handlowe, lokale gastronomiczne lub tacy, którzy wykorzystują urządzenia vendingowe, powinni pobierać opłatę od udostępnianych opakowań jednorazowych z tworzyw sztucznych.
  • 15 marca 2024 – termin złożenia pierwszego sprawozdania rocznego w BDO za wprowadzone do obrotu lub udostępnione produkty jednorazowego użytku wykonane z tworzyw sztucznych, w tym produkty będące opakowaniami. Sprawozdanie obejmuje rok 2023.
  • 1 lipca 2024 r. – od tego dnia handel oraz gastronomia mają obowiązek zapewnić klientowi alternatywne wersje dla udostępnianych produktów jednorazowych wykonanych z tworzyw sztucznych, w tym produktów będących opakowaniami.
  • 15 marca 2025 r. – pierwsza opłata produktowa odprowadzana przez handel i gastronomię za pobrane od użytkowników końcowych dodatkowe opłaty związane z udostępnieniem opakowań i produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych.

Kary za nieprzestrzeganie przez przedsiębiorców obowiązków nakładanych na nich ustawą

  • 500 zł do 20 000 zł – tyle zapłaci przedsiębiorca, który nie będzie pobierał opłat za plastikowe kubki na napoje oraz pojemniki na żywność; ta kara dotyczy także przedsiębiorców, którzy nie zapewnią alternatywy do opakowań jednorazowego użytku wykonanych z tworzyw sztucznych od 01.07.2024 r.; dotyczy to zarówno lokali gastronomicznych, jak i urządzeń vendingowych (np. automaty z kawą, herbatą itd.);
  • 10 000 zł – 100 000 zł – tyle zapłaci przedsiębiorca, który nie prowadzi stosownej ewidencji wprowadzanych do obrotu produktów jednorazowych z tworzyw sztucznych, oraz produktów będących opakowaniami,
  • 10 000 zł – 500 000 zł – tyle zapłaci przedsiębiorca, który będzie wprowadzać do obrotu zakazane wyroby z tworzyw sztucznych lub wyroby oksydegradowalne; karę w tej samej kwocie zapłaci również przedsiębiorca, który nieterminowo sfinansuje Publiczne Kampanie Edukacyjne.

Chcemy, aby proces wprowadzania nowych opłat był klarowny i łatwy do zrozumienia.

Kluczowy jest moment określenia, kto jest użytkownikiem końcowym i które produkty są objęte regulacjami SUP, a następnie, jak należy je dokładnie rejestrować, rozliczać oraz raportować, a także jak uwzględnić je w planach budżetowych. Skupmy się na obowiązkach przedsiębiorców, odnosząc się do obecnych interpretacji urzędów marszałkowskich.

DEFINICJA UŻYTKOWNIKA KOŃCOWEGO

w art. 2 pkt 11ac u.o.p. wskazuje, że użytkownik końcowy to podmiot nabywający produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, opakowania jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych lub napoje lub żywność w opakowaniach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych w celu ich wykorzystania na potrzeby własne, bez dalszej odsprzedaży.

W praktyce jest to na przykład:

  • osoba fizyczna, kupująca kubki do użytku własnego
  • Firma kupująca kubki do użytku własnego - np. do dystrybutorów wody, z którego korzystają pracownicy i/lub goście firmy
  • Szpitale, które oferują wodę na korytarzach dla pacjentów.

...czyli brak zamiaru “odsprzedania” produktu czyni Cię użytkownikiem końcowym.

Jednym z kolejnych problemów, z jakim muszą się mierzyć przedsiębiorcy, jest klasyfikacja produktów zgodnie z przepisami dyrektywy. Co i kiedy podlega nowym regulacjom? Te pytania otwierają drzwi do skomplikowanych interpretacji i różnych wykładni.

DEFINICJA PRODUKTÓW OBJĘTYCH REGULACJAMI SUP

Produkt jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych – rozumie się przez to produkt, który jest w całości lub części wykonany z tworzyw sztucznych i który nie został przeznaczony, zaprojektowany ani wprowadzony do obrotu, tak aby osiągnąć w ramach jego cyklu życia wielokrotne użycie przez zwrócenie go w celu powtórnego napełnienia lub ponownego użycia do tego samego celu, do którego był pierwotnie przeznaczony.

Ad. 1 - kubki na napoje, w tym ich pokrywki i wieczka.

Ustawa z 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U z 2020 r., poz. 1903 z późn. zm.), w art. 3b zobowiązuje przedsiębiorców prowadzących jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, w której są oferowane kubki na napoje lub nalewane w tych punktach napoje do kubków do pobierania od 1 stycznia 2024 r. opłaty od nabywającego te kubki puste lub z napojami. Przepis ten dotyczy pobierania opłaty od nabywcy, który jest użytkownikiem końcowym kubków, w odniesieniu do każdej sztuki kubka. Opłata nie będzie natomiast dotyczyła sprzedaży kubków, które nie będą wykonane z tworzywa sztucznego, nawet gdy będą zawierały pokrywki z tworzywa sztucznego, ani sprzedaży samych pokrywek.

W przypadku sprzedaży samych pokrywek do kubków z tworzywa sztucznego (bez tych kubków) nie należy pobierać od użytkownika końcowego opłaty konsumenckiej, a przy sprzedaży kubka z tworzywa sztucznego z pokrywką należy pobrać jedną opłatę konsumencką.

Ad. 2 pojemniki na żywność, w tym pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności.

  1. Who is and is not subject to SUP?
  2. What is subject to SUP - product features, problem situations?
  3. Consumer charge - why me?

On December 11, 2023, the fee rates for the law were published.

  • PLN 0.20/unit. - Beverage cups, including their lids and covers;
  • PLN 0.25/unit. - for ready-to-eat food containers as defined in the law

The Ministry of Finance does not yet know whether VAT will be added to this fee or not....

The introduction of obligations resulting from the implementation of the SUP Directive into Polish law has been a challenge due to the variety of products present in companies. The multitude of industries and products has made the process more complex than originally anticipated. Companies have faced a daunting task in adapting to the new regulations. From restaurants to grocery stores, from hotels to catering companies, every industry has to adapt to the new regulations.

In addition to the scope of the changes, the timetable according to which the various provisions of the directive come into force is extremely important for every entrepreneur.

  • May 24, 2023. - as of this date, the EU Single-Use Plastics Directive is in force in Poland. As of that date, businesses that market or make available single-use products made of plastics, including products that are packaging, should bring their operations in line with the directive.
  • August 24, 2023. - the deadline by which entrepreneurs operating a food service establishment or retail unit who have not yet registered with BDO must register. Entrepreneurs who operate a catering business and are already on the register must submit a corresponding update application.
  • January 1, 2024. - As of that date, businesses that operate retail outlets, food service establishments or those that use vending equipment should charge a fee on disposable plastic packaging provided.
  • March 15, 2024 - the deadline for submitting the first annual report to BDO for single-use products made of plastic placed on the market or made available, including products that are packaging. The report covers the year 2023.
  • July 1, 2024. - As of that date, retail and foodservice are required to provide customers with alternative versions for the disposable plastic products, including products that are packaging.
  • March 15, 2025. - The first product fee paid by the trade and food service for the additional fees collected from end users related to the provision of plastic packaging and single-use products.

Penalties for entrepreneurs' failure to comply with obligations imposed on them by law

  • 500 zl to 20,000 zl - this is how much an entrepreneur will pay if he or she does not charge for plastic beverage cups and food containers; this penalty also applies to entrepreneurs who do not provide alternatives to single-use plastic packaging from 01/07/2024; this applies to both catering establishments and vending facilities (e.g., coffee and tea vending machines, etc.);
  • 10,000 zl - 100,000 zl - this is how much an entrepreneur will pay if he or she does not keep proper records of single-use plastic products placed on the market, and products that are packaging,
  • 10,000 zl - 500,000 zl - that's how much an entrepreneur will pay if he or she places banned plastic products or oxidegradable products on the market; a penalty in the same amount will also be paid by an entrepreneur who fails to fund Public Education Campaigns on time.

We want the process of introducing new fees to be clear and easy to understand.

The key point is when to determine who is the end-user and which products are covered by SUP regulations, and then how to accurately record, account for and report them, as well as how to include them in budget plans. Let's focus on the obligations of entrepreneurs, referring to the current interpretations of the Marshal's offices.

END-USER DEFINITION

in Article 2, point 11ac of the AoP indicates that an end user is an entity that purchases single-use plastic products, single-use plastic packaging, or beverages or food in single-use plastic packaging for personal use without further resale.

In practice, for example:

  • An individual buying cups for personal use
  • A company that buys cups for personal use - such as for water dispensers used by employees and/or guests of the company
  • Hospitals that offer water in patient corridors.

That is, the lack of intention to “resell” the product makes you an end user.

One of the next problems facing entrepreneurs is the classification of products in accordance with the directive. What is subject to the new regulations and when? These questions open the door to complicated and different interpretations.

DEFINITION OF PRODUCTS REGULATED SUP

Single-use plastic product - means a product that is made in whole or in part of plastic and that is not intended, designed or marketed to achieve within its life cycle multiple use by returning it for refilling or reuse for the same purpose for which it was originally intended.

Re 1 - beverage cups, including their lids and covers.

The Law of May 11, 2001 on the Obligations of Entrepreneurs with Regard to the Management of Certain Wastes and the Product Fee (Journal of Laws of 2020, item 1903, as amended), in Article 3b, obliges entrepreneurs operating a retail unit, a wholesale unit or a catering unit where beverage cups are offered or beverages poured into cups at these points to charge a fee to the purchaser of these empty or beverage cups as of January 1, 2024. This provision applies to the collection of a fee from the purchaser, who is the end user of the cups, for each piece of the cup. However, the fee will not apply to the sale of cups that are not made of plastic, even when they contain plastic lids, nor to the sale of the lids themselves.

No consumer fee should be charged to the end user for the sale of plastic cup lids alone (without the cups), and one consumer fee should be charged for the sale of a plastic cup with a lid.

Re 2 - food containers, including containers such as boxes, with or without lids, used to put food in them.

Czy żywność w pojemniku:

  • jest przeznaczona do bezpośredniego spożycia z pojemnika na miejscu lub na wynoś? Tak czy nie?
  • gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie? Tak czy nie?
  • zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika? Tak czy nie?

Czy jest jedną porcja? Tak czy nie? (pytanie dodatkowe - podpowiedź)

Jeśli padło chociaż jedno “nie” – najprawdopodobniej opakowanie nie będzie podlegało opłacie.

Podlegają opłacie opakowania, w których na przykład:

  • podajemy ciepły, gotowy do spożycia obiad,
  • sałatki.

Nie podlegają opłacie opakowania:

  • w których podajemy zimny, do podgrzania obiad,
  • pojemniki na sos, z których nie jemy bezpośrednio.

Kto pobiera opłatę konsumencką?

  • Przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego,
  • Przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu hurtowego,
  • Przedsiębiorca prowadzący jednostkę gastronomiczną,
  • Przedsiębiorca prowadzący maszynę vendingową

Kilka przykładów:

  1. "Kawiarnia" zaopatruje się w opakowania jednorazowe u producenta. W kwietniu 2023 zrobiła duży zapas plastikowych sztućców (łyżeczki oraz widelce). Czy po 24 maja 2023 "Kawiarnia" może wydawać (udostępniać) klientom kawiarni te sztućce?

    Tak, "Kawiarnia" może wydawać te sztućce do czasu wyczerpania zapasów, od 24 maja 2023 nie może już natomiast zamówić nowych sztućców jednorazowych wykonanych z tworzyw sztucznych. Dodatkowo, "Kawiarnia" od 24 maja 2023 powinna prowadzić ewidencję wydawanych (udostępnianych) klientom produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, w tym produktów będących opakowaniami (wspomniane plastikowe sztućce, plastikowe kubki na napoje oraz ich pokrywki). Nie pobiera jednak od tych produktów dodatkowej opłaty do końca 2023. Od 1 stycznia 2024 r., jeśli zostaną jej jeszcze zapasy, przy ich wydawaniu (udostępnianiu) będzie musiała pobierać dodatkową opłatę.

  2. Czy stacja benzynowa powinna pobierać opłaty za sprzedaż kawy w kubkach jednorazowych papierowych powłoką z tworzywa sztucznego?

    TAK, sprzedaż kawy w kubkach na stacjach benzynowych podlegać będzie od 1 stycznia 2024 r. obowiązkowi pobierania opłaty od nabywców kawy w kubkach.

  3. "Kawiarnia" sprzedaje kawę w swojej mobilnej kawiarni. Serwuje tylko kawę – podaje ją w papierowych kubkach z powłoką z tworzywa sztucznego, do których wydaje plastikowe wieczka oraz plastikowe mieszadełka. Co musi zrobić "Kawiarnia" od 24 maja 2023 r.?

    „Kawiarnia” musi prowadzić ewidencję kubków od 24 maja 2023 r. Od 1 stycznia będzie musiała pobierać 20 gr od 1 sztuki kubka. Za pokrywki do kubków nie pobiera się opłat. A jak tylko skończy się zapas mieszadełek, musi zastąpić je produktami wykonanymi z ekologicznych materiałów.

  4. "Firma" oferuje, bezpłatnie, wodę z dystrybutora w swojej poczekalni. Klienci mogą korzystać z udostępnionych przez "Firmę", podwieszonych do dystrybutora, plastikowych kubków jednorazowych.

    „Firma” staje się użytkownikiem końcowym i będzie musiała od 1 stycznia płacić dodatkowe 20 gr za każdą sztukę kubka.

Is the food in the container:

  • is it intended for direct consumption from an on-site container or takeaway? Yes or no?
  • ready for consumption without further processing such as cooking, boiling or heating? Yes or no?
  • usually consumed directly from a container? Yes or no?

Is there a single serving? Yes or no? (Additional question - hint)

If there was at least one “no” - most likely the package will not be charged.

Subject to the fee are packages in which, for example:

  • serve a warm, ready-to-eat dinner,
  • salads.

Packages are not subject to a fee:

  • In which we serve cold, reheatable dinner,
  • Sauce containers from which we do not eat directly.

Who charges the consumer fee?

  • Trader operating a retail trade unit,
  • Trader operating a wholesale trade unit,
  • Trader operating a food service unit,
  • Trader operating a vending machine.

A few examples:

  1. “Café” sources disposable packaging from the manufacturer. In April 2023 it made a large stock of plastic cutlery (spoons and forks). After May 24, 2023, can the “Café” issue (make available) these cutlery to café customers?

    Yes, the “Café” can issue these cutlery products until the stock is exhausted, but as of May 24, 2023, it can no longer order new disposable plastic cutlery products. In addition, the “Café” from May 24, 2023 should keep records of disposable plastic products issued (made available) to customers, including products that are packaging (the aforementioned plastic cutlery, plastic beverage cups and their lids). However, it will not charge an additional fee on these products until the end of 2023. From January 1, 2024, if it still has inventory left, it will have to charge an additional fee when issuing (making available) them.

  2. Should a gas station charge for the sale of coffee in disposable plastic-coated paper cups?

    YES, the sale of coffee in cups at gas stations will be subject to the obligation to charge buyers of coffee in cups from January 1, 2024.

     

  3. “The coffee shop sells coffee in its mobile café. It serves only coffee - it serves it in plastic-coated paper cups, for which it issues plastic lids and plastic stirrers. What must the “Café” do as of May 24, 2023?

    “Café” must keep records of cups from May 24, 2023. As of January 1, it will have to charge 20 gr per cup. There is no charge for cup lids. And as soon as the stock of stirrers runs out, it has to replace them with products made of eco-friendly materials.

     

  4. “The company” offers, free of charge, water from a dispenser in its waiting room. Customers can use disposable plastic cups provided by “The company”, hooked up to the dispenser.

    “The company” becomes an end-user and will have to pay an additional 20 gr for each piece of cup from January 1.

Czy żywność w pojemniku:

  • jest przeznaczona do bezpośredniego spożycia z pojemnika na miejscu lub na wynoś? Tak czy nie?
  • gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie? Tak czy nie?
  • zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika? Tak czy nie?

Czy jest jedną porcja? Tak czy nie? (pytanie dodatkowe - podpowiedź)

Jeśli padło chociaż jedno “nie” – najprawdopodobniej opakowanie nie będzie podlegało opłacie.

Podlegają opłacie opakowania, w których na przykład:

  • podajemy ciepły, gotowy do spożycia obiad,
  • sałatki.

Nie podlegają opłacie opakowania:

  • w których podajemy zimny, do podgrzania obiad,
  • pojemniki na sos, z których nie jemy bezpośrednio.

Kto pobiera opłatę konsumencką?

  • Przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego,
  • Przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu hurtowego,
  • Przedsiębiorca prowadzący jednostkę gastronomiczną,
  • Przedsiębiorca prowadzący maszynę vendingową

Kilka przykładów:

  1. "Kawiarnia" zaopatruje się w opakowania jednorazowe u producenta. W kwietniu 2023 zrobiła duży zapas plastikowych sztućców (łyżeczki oraz widelce). Czy po 24 maja 2023 "Kawiarnia" może wydawać (udostępniać) klientom kawiarni te sztućce?

    Tak, "Kawiarnia" może wydawać te sztućce do czasu wyczerpania zapasów, od 24 maja 2023 nie może już natomiast zamówić nowych sztućców jednorazowych wykonanych z tworzyw sztucznych. Dodatkowo, "Kawiarnia" od 24 maja 2023 powinna prowadzić ewidencję wydawanych (udostępnianych) klientom produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, w tym produktów będących opakowaniami (wspomniane plastikowe sztućce, plastikowe kubki na napoje oraz ich pokrywki). Nie pobiera jednak od tych produktów dodatkowej opłaty do końca 2023. Od 1 stycznia 2024 r., jeśli zostaną jej jeszcze zapasy, przy ich wydawaniu (udostępnianiu) będzie musiała pobierać dodatkową opłatę.

  2. Czy stacja benzynowa powinna pobierać opłaty za sprzedaż kawy w kubkach jednorazowych papierowych powłoką z tworzywa sztucznego?

    TAK, sprzedaż kawy w kubkach na stacjach benzynowych podlegać będzie od 1 stycznia 2024 r. obowiązkowi pobierania opłaty od nabywców kawy w kubkach.

  3. "Kawiarnia" sprzedaje kawę w swojej mobilnej kawiarni. Serwuje tylko kawę – podaje ją w papierowych kubkach z powłoką z tworzywa sztucznego, do których wydaje plastikowe wieczka oraz plastikowe mieszadełka. Co musi zrobić "Kawiarnia" od 24 maja 2023 r.?

    „Kawiarnia” musi prowadzić ewidencję kubków od 24 maja 2023 r. Od 1 stycznia będzie musiała pobierać 20 gr od 1 sztuki kubka. Za pokrywki do kubków nie pobiera się opłat. A jak tylko skończy się zapas mieszadełek, musi zastąpić je produktami wykonanymi z ekologicznych materiałów.

  4. "Firma" oferuje, bezpłatnie, wodę z dystrybutora w swojej poczekalni. Klienci mogą korzystać z udostępnionych przez "Firmę", podwieszonych do dystrybutora, plastikowych kubków jednorazowych.

    „Firma” staje się użytkownikiem końcowym i będzie musiała od 1 stycznia płacić dodatkowe 20 gr za każdą sztukę kubka.