Dyrektywa plastikowa - wstępne założenia

Dyrektywa plastikowa

Unia zaostrza przepisy dotyczące produktów plastikowych. Tworzywa sztuczne odgrywają ważną rolę w gospodarce i mają zastosowanie w wielu sektorach. Niestety coraz większa skala ich wykorzystania do krótkotrwałych zastosowań, nieprzewidujących ponownego użycia ani opłacalnego recyklingu tych tworzyw, oznacza, że modele ich produkcji i stosowania stają się coraz bardziej problematyzne. Dyrektywa propaguje podejście wspomagające gospodarkę o obiegu zamkniętym (GOZ), które daje pierwszeństwo zrównoważonym i nietoksycznym produktom wielokrotnego użytku.

Główne założenia Dyrektywy plastikowej:

    1. zakaz wprowadzania na rynek określonych produktów,
    2. redukcja w zużyciu określonych produktów z tworzyw sztucznych,
    3. wymogi dotyczące przymocowania na stale zakrętek do butelek,
    4. wymogi w oznakowaniu niektórych produktów jednorazowych,
    5. wprowadzenie odpowidzailności producentów ośmiu grup produktów jednorazowego użytku.

Poniżej przedstawiamy opis tych założeń.

Ad. 1) Dyrektywa plastikowa weszła w życie 5 czerwca 2019 r. W ciągu 2 lat państwa członkowskie mają wprowadzić przepisy w formie ustawy. Zakaz będzie dotyczył 10 produktów plastikowych jednorazowego użytku. Ustawodawca definuje "produkt jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych" tak: "oznacza produkt, który jest w całości lub częściowo wykonany z tworzyw sztucznych i który nie jest przeznaczony, zaprojektowany lub wprowadzany do obrotu tak, aby osiągnąć w ramach jednego cyklu życia wielokrotną rotację przez zwrócenie go do producenta z zamiarem powtórnego napełnienia lub ponownego użycia do tego samego celu, do którego był pierwotnie przeznaczony;"

Od 2021 roku będzie obowiązywał zakaz wprowadzania do obrotu dziesięciu plastikowych produktów:

  1. patyczki higieniczne,
  2. widelce,
  3. noże,
  4. łyżki,
  5. talerze,
  6. słomki,
  7. mieszadełka do napojów,
  8. patyczki do balonów,
  9. pojemniki do żywności,
  10. styropianowe kubeczki.

Produktów, które mają być wycofane z rynku jest niewiele i dość łatwo zastąpić je produktami z innych materiałów.

Ad. 2) Opakowania jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych objęte redukcją:

  • opakowania na żywność, tj. pojemniki takie jak pudełka z pokrywą lub bez używane w celu umieszczania w nich żywności przeznaczonej do spożycia bezpośrednio z pojemnika na miejscu lub na wynos bez żadnej dalszej obróbki, takie jak opakowania na żywność typu fast food, z wyjątkiem opakowań na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność
  • kubki na napoje.
    Ustawodawca wskazuje rozwiązania, które ograniczą stosowanie tych produktów. Rekomenduje udostępnianie klientowi alternatywnych produktów wielokrotnego użytku w punkcie sprzedaży bądź pobieranie opłat za jednorazowe produkty. Głównie mowa tu o pojemnikach styropianowych.


Ad. 3) Od 2025 roku nakrętki i wieczka plastikowe można będzie wprowadzać do obrotu tylko pod warunkiem, że bedą przymocowane na stałe do butelki. Zakrętki i wieczka używane do pojemników na napoje należą do artykułów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych najczęściej znajdowanych na plażach w Unii. Z tego powodu wprowadzanie do obrotu pojemników na napoje, które są produktami jednorazowego użytku, powinno być dozwolone tylko wtedy, gdy spełniają one określone wymogi w zakresie projektu produktu, które znacznie zmniejszają rozprzestrzenianie w środowisku używanych do pojemników na napoje zakrętek i wieczek. Przy projektowaniu butelek z tworzyw sztucznych należy zawsze uwzględniać fazy produkcji i użytkowania oraz możliwości ponownego użycia i recyklingu.

Ad. 4) Wyroby z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku, takie jak podpaski higieniczne, tampony, chusteczki nawilżone i balony, bedą musiały być opatrzone widocznym i nieusuwalnym oznaczeniem zawierającym informacje dla klienta dot. unieszkodliwiania produktów oraz o niewskazanych sposobach unieszkodliwiania odpadów w przypadku danego produktu. Na produkcie powinna być informacja o negatywnych skutkach zaśmiecania środowiska. Oznakowanie powinno być umieszczone na opakowaniu produktu albo bezpośrednio na samym produkcie.

Ad. 5) W odniesieniu do produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, dla których nie istnieją łatwo dostępne produkty alternatywne, państwa członkowskie powinny wprowadzić systemy rozszerzonej odpowiedzialności producenta, aby pokryć niezbędne koszty zbierania tych odpadów, ich transportu, przetworzenia i uprzątnięcia oraz koszty upowszechniania edukacji. Dyrektywa wskazuje produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, których producenci będą mieli rozszerzoną odpowiedzialność:

  • opakowania na żywność, tj. pojemniki takie jak pudełka z pokrywą lub bez używane w celu umieszczania w nich żywności przeznaczonej do spożycia bezpośrednio z pojemnika na miejscu lub na wynos bez żadnej dalszej obróbki, takie jak opakowania na żywność typu fast food, z wyjątkiem opakowań na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność,
  • paczki i owijki z elastycznych materiałów zawierające żywność przeznaczoną do bezpośredniego spożycia z paczki lub owijki bez żadnej dalszej obróbki,
  • pojemniki na napoje tj. pojemniki stosowane do przechowywania napojów, takie jak butelki na napoje w tym ich pokrywki i wieczka,
  • kubki na napoje,
  • wyroby tytoniowe z filtrami i filtry sprzedawane do użytku łącznie z wyrobami tytoniowymi,
  • chusteczki nawilżane, tj. uprzednio nawilżone chusteczki przeznaczone do higieny osobistej, użytku domowego lub przemysłowego,
  • balony, z wyjątkiem balonów do użytku przemysłowego lub innych profesjonalnych zastosowań, które nie są dystrubuowane konsumentom,
  • lekkie plastikowe torby na zakupy zdefiniowane w art. 3 pkt 1c) dyrektywy 94/62/WE.


To nie koniec. Docelowo, od 2030 roku, wszystkie butelki bedą musiały zostać wykonane w miniumum 30% z materiału pochodzącego z recyklingu.

To, co musi się zmienić, to dostosowanie opakowań do wymogów recyklingu. Pamietajmy, tworzywa sztuczne stanowią ok. 80% wszystkich odpadów morskich.

Czy zmiany wprowadzone przez Dyrektywę okażą się zbawienne dla środowiska naturalnego?

Mamy taką nadzieję – nie pozostaje nam nic innego, jak tylko czekać na rozwój sytuacji.

A co Wy o tym myślicie? Czekamy na opinię.