Dyrektywa plastikowa - realizacja obowiązków od 1 stycznia 2024 r.

• Jakie produkty i/lub opakowania podlegają pod przepisy SUP, jak właściwie je ewidencjonować, rozliczać i sprawozdawać, a także ująć w planach budżetowych.
• Jak właściwie realizować obowiązki SUP od stycznia 2024 r.?

11 grudnia 2023 r. opublikowano rozporządzenie, które wprowadza opłaty za jednorazowe plastikowe kubki i pojemniki na żywność. W przypadku kubków na napoje, w tym także pokrywek i wieczek, taka opłata wyniesie 20 groszy od sztuki. Natomiast za opakowania, w których podawana jest żywność np. zamawiana na wynos, będziemy musieli dopłacić 25 groszy.

Od 24 maja 2023 r. wprowadzono nowe obowiązki m.in. dla punktów handlowych oraz gastronomicznych udostępniających swoim klientom opakowania jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Nowe obowiązki zostały wprowadzone ustawą z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw.

Jeżeli prowadzisz punkt gastronomiczny lub handlowy, w którym udostępniasz klientom odpłatnie lub nieodpłatnie jednorazowe pojemniki na żywność lub kubki z tworzywa sztucznego, to powinieneś zarejestrować się lub uaktualnić swój wpis w BDO do 24 sierpnia 2023 roku. Wniosek należy złożyć przy użyciu rejestrowego formularza elektronicznego za pośrednictwem strony internetowej: www.bdo.mos.gov.pl.

Pierwsze sprawozdanie (wyłącznie ewidencję, bez opłat) za 2023 rok za okres od 24 maja do 31 grudnia 2023 roku należy złożyć w terminie do 15 marca 2024 r.

Omówienie załącznika nr 6 Ustawy Obowiązki przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz opłata produktowa.

Ad. 1 - kubki na napoje, w tym ich pokrywki i wieczka.

Ustawa z 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U z 2020 r., poz. 1903 z późn. zm.), w art. 3b zobowiązuje przedsiębiorców prowadzących jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, w której są oferowane kubki na napoje lub nalewane w tych punktach napoje do kubków do pobierania od 1 stycznia 2024 r. opłaty od nabywającego te kubki puste lub z napojami. Przepis ten dotyczy pobierania opłaty od nabywcy, który jest użytkownikiem końcowym kubków, w odniesieniu do każdej sztuki kubka. Opłata nie będzie natomiast dotyczyła sprzedaży kubków, które nie będą wykonane z tworzywa sztucznego, nawet gdy będą zawierały pokrywki z tworzywa sztucznego, ani sprzedaży samych pokrywek.

W przypadku sprzedaży samych pokrywek do kubków z tworzywa sztucznego (bez tych kubków) nie należy pobierać od użytkownika końcowego opłaty konsumenckiej, a przy sprzedaży kubka z tworzywa sztucznego z pokrywką należy pobrać jedną opłatę konsumencką.

Ad. 2 pojemniki na żywność, w tym pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności.

Ustawa z 11.05.2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw – dalej u.o.p. zmieniona ustawą z 14.04.2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw, przewiduje ograniczenia we wprowadzaniu pojemników na posiłki jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (załącznik 1 do ustawy zmieniającej). Są to pojemniki na żywność, w tym pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która jest:

1. przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos,
2. zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika oraz
3. gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie

– w tym pojemniki na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność.

Zgodnie z art. 3b u.o.p. przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, w której są oferowane opakowania, o których mowa powyżej, lub posiłki w tych opakowaniach, będzie obowiązany pobrać opłatę od nabywającego te opakowania jednorazowego użytku lub posiłki w tych opakowaniach. Przepis ten jednak zacznie obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2024 roku.

Co jest najważniejsze dla cateringów - pojemniki na posiłki podlegają pod nowe regulacje dot. SUP, o ile posiłki w nich zapakowane nie będą wymagały podgrzania przed spożyciem.

Pojemniki na sos - sos nie jest produktem do bezpośredniego spożycia z pojemnika, a tylko pojemniki zawierające taką żywność zostały wymienione w załączniku 6 u.o.p.

Co to jest porcja jednorazowa?

Odnośnie możliwości ustalenia minimalnej pojemności, wagi, która będzie taktowana jako porcja jednorazowa, w obowiązujących przepisach brak jest jednoznacznych kryteriów wskazujących, że dany pojemnik na żywność/napój przeznaczony jest na pojedynczą porcję. W dokumencie opracowanym przez Komisję Europejską pt. "Wytyczne Komisji dotyczące produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko" wskazano, że w dyrektywie brak jest definicji ani powszechnego rozumienia pojęcia pojedynczej porcji.

Wytyczne wskazują, że "motyw 12 stanowi, że pojemników zawierających więcej niż jedną porcję żywności lub pojemników zawierających jedną porcję żywności sprzedawanych w ilości większej niż jedna sztuka nie należy uznawać za produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych do celów tej dyrektywy. W szczególności wyłączenie pojemników zawierających jedną porcję żywności sprzedawanych w ilości większej niż jedna sztuka wskazuje, że pojęcie pojedynczej porcji żywności może dotyczyć porcji, którą zazwyczaj może spożyć jedna osoba podczas jednego posiłku. Odpowiednia pojemność i rozmiar mogą jednak różnić się w zależności od wartości odżywczej znajdującego się w pojemniku produktu spożywczego i od zwyczajów konsumpcyjnych w Unii.".

W wytycznych dodatkowo przypomniano, że dyrektywa w przypadku pojemników na napoje ustanawia jednoznacznie próg pojemności i rozmiaru wynoszący trzy litry, powyżej których dyrektywa nie ma zastosowania. Próg ten, wg wytycznych, świadczy o tym, że za istotne uznaje się zapobieganie zaśmiecaniu produktami jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, które są porcjowane w taki sposób, aby jedna porcja była zwykle spożywana przez kilka osób. Analogicznie sugeruje się stosowanie tej samej objętości jako górnego progu w przypadku pojemników na żywność w celu ustalenia, czy daną porcję można zazwyczaj spożyć w ramach jednego posiłku.